De rouwbubbel

Het is gek eigenlijk hoe het er ineens kan zijn, triggers die meestal geen trigger zijn, maar dan als donderslag bij heldere hemel kan het zomaar inslaan. Een steek in mijn hart omdat hij er niet meer is… We waren met wat dames en kinderen gezellig aan het picknicken, en ineens, gewoon tijdens het bestellen van een ijsje voor Babet, klinkt er keihard in mijn hoofd; ‘En geen ijsje voor Boris…’. Het overviel me enorm en ik voelde lichte paniek, want ik stond in een drukke rij in een te warme snackbar. ‘Niet aan denken nu, het is oké, wegslikken’. En dat lukte, al bleef er een weemoedig gevoel over. Logisch ook, want de pijn blijft zo gemeen. Eenmaal buiten met onze ijsjes was het goed. Ik noemde het niet, al had het gekund want ik was in fijn gezelschap, maar ik wilde het niet aan. Dat kan ik eigenlijk ook niet zo goed, dat doe ik liever alleen en van me afschrijvend, zoals nu. Het is dat stille verdriet waar ik zelf mee zal moeten blijven dealen. Ik keek naar mijn spelende, lachende meisje en gaf haar extra kusjes op haar wang. Ze is zo mooi! En wat ben ik blij dat wij samen wél ijsjes kunnen eten…

We hadden een pittige week. Op Koningsdag brak Babet haar enkel en op de jaardag van Boris de 29e hoorden we dat één van onze vrienden lag te vechten voor zijn leven. Het maakte dat ik die dag vooral bezig was met dingen regelen voor Babet, en veel zorgen maken. We hadden ook taart en slingers voor Boris, lieten een ballon op samen en brachten een kadootje en kaarsje naar zijn graf. Maar waar ik normaal zo met hem bezig ben op zijn dagen, omdat ik dat fijn vindt, lukte het me nu niet om er volledig in te duiken. Is dat erg? Niet perse, het was begrijpelijk anders die dag, en we hebben fijne momentjes gehad voor Boris. Maar ik merk dat ik emotioneel op een soort sluimer stond, en daar voel ik me schuldig over tegenover Boris.  En nu is het vandaag ineens al weer 4 mei, de dag dat we hem moesten begraven en hem onze allerlaatste kusjes en knuffels gaven, en nog steeds sta ik op sluimer. Het kan niet anders dan dat het gaat breken, de stormvloed zal er een keertje uit komen, maar nu dus even niet. We gaan vandaag nog even naar zijn grafje, en ik hoop dat het vanavond gaat onweren, dat deed het negen jaar geleden ook. Lieve Boris, Sorry dat het anders was, dat ik niet met al mijn aandacht bij je kon zijn. En je bent er toch wel, dat weet ik, je bent er altijd. Papa zei dat het goed is zo, en dat denk ik ook. Wat kunnen we ook anders!? Je zult hier fysiek nooit meer zijn en daar dealen we mee zo goed en kwaad als het kan. Maar ik blijf altijd je mama lief ventje. Altijd zal ik je mijn liefde blijven geven! En ik hoop dat je het voelt zoals ik jou ook nog voel in elke vezel van mijn lijf. Ik hou van jou! Mama ✨

Nog maar 11 nachtjes, en dan wordt Boris negen. Al wordt hij dat nooit echt, want zijn hartje stopte al voor het leven écht kon beginnen. Maar negen jaar! Als een eeuw en een dag tegelijkertijd. Vanochtend had ik het met mijn man over zijn dag, en over dat ik het vorig jaar zo lastig vond. Ik worstel elk jaar weer opnieuw met hoe we de dagen moeten indelen, en leg mijzelf én mijn omgeving dan allerlei regels op. Vorig jaar zorgde dat voor wrijving, waardoor de dag nog zwaarder werd dan hij al was, en dat wil ik niet meer. Het mag gewoon een fijne liefdevolle dag zijn voor ons, net als de dagen eromheen. Dus ik ga proberen het los te laten. En het is ook gewoon zwaar, en een eenzaam proces. Althans, zo ervaar ik dat zelf. Het zwarte van de dood overleef je niet samen, daarvoor voelt het voor mij te persoonlijk. Natuurlijk is het fijn als je het kunt delen met je dierbaren, en gelukkig kan ik dat ook, maar het diepste verdriet doorsta je alleen. Het doorvoelen, het verweven, geluk durven omarmen, weer leren leven in het licht. Je moet het jezelf toestaan deze stappen te zetten, en dan ook nog eens met vallen en opstaan, want soms valt alles onverwacht als een kaartenhuis in elkaar. De tijd zorgde gelukkig voor meer lucht en licht, maar ik weet het nog zo goed. Alles. In een seconde ben ik terug bij zijn geur, zijn handjes, het gevoel in mijn buik, de liefde en het afscheid. Het grootste verdriet, maar ook zoveel prachtige en dierbare herinneringen. In april is dit gevoel altijd wat dichterbij, alsof het verstrengeld is met wat de natuur ons brengt in de lente. Ik schreef net een gedichtje, over de eenzame strijd en over het licht en de liefde die ik terug vond. Ik deel het graag met je, samen met een foto van onze allermooiste tovenaar. Misschien vind je het mooi en herken je jezelf een beetje. Ik wens je in ieder geval heel veel kracht voor de zware momenten, en een beetje troost en licht wanneer daar ruimte voor is. Liefs Anja

Tijdens mijn vakantie liep ik even alleen langs het strand. Ik voelde het zand onder mijn voeten en de zon op mijn lijf. In de verte hoorde ik de mensen maar ik hoorde vooral de wind en het water tegen de rotsvorming klotsen. Dit is de plek waar mijn gedachten kunnen stromen. Waar ik durf te dromen maar ook eerlijk durf te zijn naar mezelf. Ik ben er minder vaak dan ik zou willen, maar ze trekt me aan, de zee. En terwijl ik daar liep, besefte ik dat ik op zoek ben naar rust. Vooral in mijzelf maar ook in mijn dagen. Weer op zoek naar de sterke connectie met mezelf die ik zo diep voelde nadat ik Boris moest verliezen. Ons grootste verdriet zorgde ervoor dat we dichter bij elkaar en onszelf waren dan ooit. En naar dat gevoel verlang ik terug. Het gevoel dat je lijf je vertelt welke stappen je moet nemen, en welke juist niet. Ik ben inmiddels de zoektocht naar dat gevoel begonnen, en dat is een spannend maar fijn traject. Tijdens de vakantie vergat ik het vosje van Boris. Ik had hem wel eens eerder niet mee, maar dan vaak bewust. Nu schrok ik toen ik erachter kwam dat hij niet mee was. Want, schuldgevoel. Hoe kan ik nou op vakantie gaan, en niet denken aan het vosje van mijn overleden zoon? Ik werd even verdrietig, en had die emotie ook even nodig, maar eigenlijk kon ik het ook weer vrij snel van mij af zetten. Blijkbaar heb ik het vosje niet meer altijd nodig, en gun ik mijzelf de rust om het zélf te doen. Want Boris is er toch wel, altijd voel ik de connectie met hem, daar heb ik geen vosje of iets anders voor nodig. Gisteren gaf ik een lezing aan zorgprofessionals, in het ziekenhuis waar Boris bijna negen jaar geleden stil is geboren. Ik werd hiervoor gevraagd, en vond het een mooi moment om dit te doen, juist in dit ziekenhuis, en om te kijken of ik vaker wil spreken op andere plekken. Een lezing geven is op zich zelf al best een spannend iets, maar ook was ik benieuwd naar wat het met mijzelf zou doen en of ik mijn emotie in bedwang kon houden. En dat lukte! Op een heel klein moment na, want sommige dingen blijven te hartverscheurend om te vertellen, en die spreek ik nog steeds niet makkelijk uit, waarschijnlijk nooit. Maar het was een waardevolle middag, waar ook de verpleegkundige bij was die ons zo liefdevol ondersteunde toen Boris werd geboren. Fijn om elkaar echt even in de ogen te kijken na al die jaren, met een wederzijdse blik van dankbaarheid en bijzonder genoeg warme herinneringen aan dat zoveel omvattende moment. En weet je wat bijzonder is? De berusting die ik zo zoek in mijzelf heb ik denk ik bij Boris gevonden. Ons verlies, en zijn andere vorm van aanwezigheid heb ik geaccepteerd voor zover dat mogelijk is. Begrijp me niet verkeerd, als ik denk aan het moment dat de dood er ineens was, en dat ik onze zoon moest begraven, dan ga ik opnieuw door de grond. Het is het zwartste dat ik ooit meemaakte. Maar tegelijk ook het mooiste. Want zijn lieve kleine handjes, de liefde die hij ons bracht, en alle herinneringen die we toch konden maken, zijn van onschatbare waarde. Ze zijn met mij verweven tot in het diepste van mijn ziel. Maar de berusting in dat het is zoals het is, voelt heel fijn. En het maakt dat ik er over kan praten en delen zonder dat ik er aan onder door ga, zoals ik doe bij Vlinderkusje en bijvoorbeeld bij de lezing van gisteren. Het is een rust die ik nooit gedacht had te vinden, en in eerste instantie ook niet wílde vinden. Want, schuldgevoel. Ik blijf tenslotte zijn moeder die het gewoon graag zo goed wil doen voor hem. Ik ken een pijn die, gelukkig, maar weinig mensen kennen. Die pijn zal nooit verdwijnen, ik zal het mee nemen naar mijn eigen graf. Maar toch voel ik me gezegend, met alle liefde en de berusting die ik al wél heb gevonden. Wie weet wil Boris me een beetje helpen bij de andere rust waar ik zo naar verlang… Liefs Anja

‘Gaan jullie nog op vakantie?’ ‘Ja, we gaan voor het eerst weer met zijn allen!’ Au… Het was er uit voor ik er erg in had. Ik zei het met een lach, want ik heb er oprecht veel zin in, maar ik zeg nooit ‘met zijn allen’. Het doet teveel pijn dat we nooit meer volledig samen zijn, en daarom probeer ik die woorden te vermijden. De vakantie is voor Babet al begonnen, en door de regen loopt ze soms met haar ziel onder de arm. En wanneer ze wat meer tijd heeft om zich te vervelen, gaat ze Boris missen. Ondanks dat ze fysiek nooit bij hem was, mist ze hem wel degelijk. De wetenschap dat ze een grote broer had kúnnen hebben om mee te spelen doet haar pijn, en dat begrijp ik. Boris is er altijd, maar we praten niet meer dagelijks over hem. Eigenlijk heeft Babet het vaker over Boris dan wij zelf, en soms denk ik dat dit door mij komt. Dat ik onbewust de leegte van Boris om me heen draag, en dat ze dat voelt. Dat ze daarom verlatingsangst heeft en het moeilijk vindt om naar school te gaan. En dat ik mezelf dan regels opleg, zoals het vermijden van de woorden ‘met zijn allen’, helpt daar niet aan mee. Deze week vierde één van mijn sterrenmama vriendinnen de jaardag van hun zoon. Ze vertelde dat ze samen het leven hebben gevierd met een dagje uit, en vooral plezier hadden ter ere van hun zoon. Ik voelde een verlangen dat ook te kunnen. Door de regels die ik mijzelf steeds blijf opleggen over hoe het ‘moet’, beperk ik mijzelf in mijn eigen geluk, en misschien ook wel soms die van mijn dierbaren. En eerlijk gezegd is het best vermoeiend deze regels na te leven. Wellicht zijn ze ook niet meer nodig. Laat ik beginnen met zeggen dat we dit jaar ‘met zijn allen’ op vakantie gaan. Alleen al aan deze zin denken zorgt voor tranen, want de pijn zit diep. En dat mag ook! Het doet ook gewoon verdomde zeer om nooit meer volledig te zijn. Maar dat hoeft niet volgens regels, dat mag allemaal zijn zoals het is. En zoals Babet altijd zegt; ‘Mama, we zijn nooit alleen, Boris woont in ons hart!’ Dus, als je het zo bekijkt, is ‘met zijn allen’ zelfs in dít leven, gewoon met zijn zessen… ★